2 Eylül 1980: Karaçay – Balkar Türklerinin önderlerinden Semenleni Smayıl 110 yaşında vefat etti. Doğumu: Kuzey Kafkasya’nın zirvelerindeki Karaçay toprakları, 1870.
Bizim deyişimizle halk arasındaki ismi Çerçi İsmail’dir. Cenab-ı Allah’ın mükemmel kabiliyetlerle donattığı müstesna bir insandı. 110 yıllık ömründe büyük insanların tabi tutulduğu bütün imtihanları başarıyla geçmiştir.
Düzenli bir eğitim görmeyen Semenleni Smayıl, müstesna kabiliyeti sayesinde akla karayı tanımış, Karaçay-Balkar lehçesindeki yazılı edebiyatın emsalsiz örneklerini vermiştir. Eserlerinin güzelliğini size örneklerle anlatmak yerine, melodisini bütün dünya nın dinlediği Karaçay Millî Marşı mesabesindeki Mingi Tav şiirinin şairi ve bestekârı olduğunu söylemek yeterlidir. Mingi Tav bestesi, bizlerin Türkiye’de Şeyh Şamil oyunu diye bildiğimiz oyunun ezgisidir.
Mingi Tav, 5.685 metre yükseklikteki Elbrus Dağı için yazılmıştır.
MİNGİ TAV
Sen kökge çete miyikse
Uvak tavlanı içinde
Mıyala kibik çıltıray
Kanga buzlarıng üsüngde
Orayda orayda nayda orayda
Orayda orayda nayda orayda
Semenleni Smayıl’ı tam anlamıyla tanıyabilmek için eserlerini tanımak lazım. 20 yaşında yazdığı bir aşk şiiriyle 100 yaşındayken yazdığı aşk şiirinin sanat ve estetik değeri bakımından birbirinden farksızdır.
Rusya’nın çarlık idaresinde dünyaya gelen Semenleni Smayıl, Türk filmlerindeki gibi fakir bir ailenin çocuğudur. Amelelik, ziraat işleri ve çobanlık yaparak hayatını kazanır. Son derece yakışıklı ve 2 metreden uzun boyludur. Semenleni Smayıl gençlik yıllarında şiir yazması ve bizzat besteleyerek söylemesiyle çevresinde hemen fark edilir. Aminat ve Fatimat adlı iki eşiyle birlikte yaşar.
Uzun bereketli ömründe, şair ve türkücü olarak yani ozan olarak ödüller alır. Bunlardan en önemlisi 1936 yılında bütün Sovyet halkları arasında düzenlenen irticalen ozanlık yarışmasında birincilik kazanmasıdır. Komünist dönemde acıların en şiddetlisini çeken Semenleni Smayıl, bütün bu çetin imtihanları alnının akıyla geçmiştir. 1943-1956 yılları arasında Stalin sürgününü yaşamış, açlık, sefalet çekmiş ama inanç yönünden hiçbir zaman zillete düşmemiştir.
Semenleni Smayıl, 1980 yılında 110 yaşında bu fani dünyadan ayrılır. Sibirya’dan sürgünden döndükten sonra itibarı iade edilir. Devlet Radyosunda görev almak müracaat eder. O dönem radyonun müdürü “Allah yok” demesi şartıyla dolgun bir maaş sözü verir. Semenleni Smayıl yaşlı, aç ve hasta olmasına rağmen bu çirkin teklifi gözyaşları içinde reddederek Karaçay ve bütün Kafkas halklarının sevgisini kazanır.
