OĞUZ ÇETİNOĞLU
Konya’dan Balkanlara göç eden ve burada 3 asır yaşayan bir ailenin evlâdı olarak Makedonya’nın İştip Kasabası’nda 1926 yılında dünyaya geldi. Yaşadıkları bölgede Türklere yönelik ağır baskılar sebebiyle ve ailesiyle birlikte 1934 yılında Türkiye’ye göç eden Prof. Dr. Sabahattin Zaim, yüksek öğrenimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde bitirdi. Mezuniyetten sonra 6 yıl kaymakamlık yapan Prof. Dr. Zaim, 1953 yılında asistan olarak girdiği İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde 40 yıl boyunca görev yaptı. Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) üyesi olarak hizmet verdi. 5 çocuk babası, 10 torun sahibi olan Prof. Dr. Sabahttin Zaim, bugüne kadar yetiştirdiği öğrenciler ve iktisat alanındaki köklü ve güçlü geçmişi, milletimizin millî ve manevî değerlerine kopmaz bağları sebebiyle daima saygı gören bir şahsiyetti.
Bugüne kadar binlerce öğrenci yetiştiren ve yetiştirdiği öğrencilerin bir kısmı bugün devletin önemli kademelerinde olan Prof. Dr. Sabahattin Zaim, hep mütevazı yaşayışıyla, bilgisini, tecrübesini talep edilen her ortamda ve zamanda; konferanslarıyla ve sohbetleriyle milletinin istifadesine sunan çalışkanlığıyla dikkat çekmiş, hayranlık uyandırmış, gıpta edilmişti.
Özellikle İslam Ekonomisi üzerine yaptığı teorik çalışmaları sebebiyle pek çok ödül alan Prof. Dr. Zaim, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde görev yaparken aynı zamanda Millî Türk Talebe Birliği’nde (MTTB) Sosyal İşler Başkanlığı görevini yürütüyordu. İstek üzerine MTTB’de iktisat konferansları verdi. Her vesile ile söyleyip tekrar adığı bir sözü vardı: ‘İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır.’ Hayatı boyunca bu sözün gereklerini yerine getirdi. Üniversitelerin insan yetiştirme müesseseleri olduğuna inanır ve bütün devletlerin, zirvedeki 5-10 kişi tarafından yönetildiğini, bu sebeple selektif eğitimin her zaman çok önemli olduğunu vurgulardı.
Prof. Dr. Zaim, bir zamanlar öğrencileri olan kişilere; devlet yönetimine geldiklerinde; ekiplerini iyi kurmaları yönünde tavsiyelerde bulunuyordu. Büyük Selçuklu Devleti’nin önemli vezirlerinden Nizamül Mülk’ün Siyâsetname adlı eserinden aldığı bölümlerle öğrencilerine tavsiyede bulunmuştu: ‘Lider, devleti idare edecek yakın çevresini çok iyi belirlemelidir. Onlar da kendi çalışacakları arkadaşlarını çok iyi seçmelidirler.’ Zaim Hoca’ya göre; ‘Önemli başarılar ekip işidir. Devleti idâre edenler ekiplerini iyi kuramazlarsa, başarı sağlayamazlar. Çünkü demokrasi, kadrolar sistemidir.’
Aktif çalışma hayatı yalnızca üniversite çevreleriyle sınırlı kalmadı. İlim Yayma Vakfı, Türkiye Millî Kültür Vakfı ve İş Dünyası Vakfı başta olmak üzere pek çok sivil toplum kuruluşunda kurucu başkan ve yönetici olarak hizmet etti. Çeşitli sivil toplum kuruluşlarından çok sayıda armağanlar kazandı: İslam Kalkınma Bankası Dünya Armağanı, Lariba Banking Los Angeles Armağanı, MÜSİAD Üstün Hizmet Armağanı, Türkiye Yazarlar Birliği Hizmet Armağanı, Türkiye Millî Kültür Vakfı Hizmet Şeref Armağanı … bunlardan bâzılarıdır.
Kurucu rektör olarak görev yaptığı Sakarya Üniversitesi’nin İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi’nden 1998 yılında emekli oldu. Emeklilik yıllarını da ilimle iç içe ve aktif görevde olduğu yıllardan daha yoğun çalışmalarla yaşadı. Daima okudu, yazdı ve konuştu. Evinde ağırladığı öğrencileriyle görüş alışverişinde bulundu. Deniz Feneri Derneği’nin gönüllüsü olarak özellikle Balkanlar’a yönelik yapılan çalışmaları bizzat bölgeye gidip inceledi. Doğduğu İştip’e 72 yıl aradan sonra ilk defa geçen yıl Deniz Feneri Derneği’nin yaptırdığı Hamidiye Medresesi’nin açılışı için giden Prof. Dr. Zaim, son olarak 17 Eylülde 2007 târihinde Bosna-Hersek’te yaptırılan Cemil Biyediç Üniversitesi’nin açılışına katılmış ve burada gördüğü manzara karşısında duygulu anlar yaşamıştı. Prof. Dr. Zaim, aynı zamanda Milletlerarası Saray-Bosna Üniversitesi’nin kurucu rektörü olarak da 2003-2004 yıllarında görev yapmıştı.
* * *
Yazılı basında yer alan son röportajını, bu satırların yazarı ile yaptı. Bu röportajda yer alan cümlelerinden bâzıları:
* Ahlâk dinin yarısıdır.
* İnsan fıtraten güzel insan olarak doğar. Dînî terbiyenin hedefi, bu güzelliğin hayatın ileri safhalarında da devamını sağlamaktır. Hedefimiz, güzel insanların hâkim olduğu bir sevgi toplumu meydana getirmektir. Bu hususta çok çalışmak gerekir. Problemli olanlarımız, halkımızın tabanından ziyade, diplomalılar arasında daha fazla bulunmaktadır. Yönetimde güzel insanların çoğalmasına gayret etmek gerekir.
* Çözüm, Allah’ın ipine sarılmaktadır. Güzel insanların meziyetlerini araştırarak, kendi kusurlarımızı tashih etmeye çalışmaktadır.
* İnsanlığın huzurunu tehdit eden en büyük tehlike: doğru yoldan ayrılmak, hak ve adaletin yerine zulm’ü hâkim kılmak, gelir dengelerini mahveden, sefâleti ve sefahatı kamçılayan bir toplum haline dönüşmektir.
* Devleti yönetenlerin, milletle bütünleşmesi gerekir. Devletlerin güçlü, milletlerin mutlu olmasının tek yolu budur.
Hayatı boyunca devlet ile milleti bütünleştirmeye çalıştı. Fatih camii’nde icra edilen cenâze töreni, kendisinin milleti ile bütünleştiğinin çok açık bir göstergesi idi. Ancak muazzam ve muhteşem kelimeleriyle ifâde edilebilecek bir kalabalıkla, Edirnekapı Şehitliği’ndeki ebedî mekânına tevdi edildi.
Nûr içinde yatasın Muhterem Hocam. Mekânın cennet olur inşallah.
* * *
Bir hizmet çağlayanı olan Prof. Dr. Sabahattin Zaim; ülkesinin ve milletinin yararına kullanılabilecek bilgi ve tecrübelerini, hiçbir karşılık beklemeksizin mukaddes ve bereketli bir sebil gibi ihtiyaç sâhiplerine sundu. Hiçbir eserinden telif ücreti talep etmedi. Bu düşüncelerle hazırlanmış ve yayınlanmış eserlerinden bâzıları: Çalışma Ekonomisi: (İ.Ü. İktisat Fakültesi ve Filiz Kitabevi tarafından 1965’ten 1998 yılına kadar 10 baskı yapıldı.) Türkiye’nin Ücret Ve Gelirler Siyaseti: (İstanbul, 1974), Bölge Şehir Planlaması Yönünden İstanbul Sanayi Bölgeleri: (İstanbul, 1971), Türkiye’nin Nüfus Meselesi: (İstanbul, 1973), İstanbul Mensucat Sanayiinin Bünyesi Ve Ücretler: (İstanbul, 1956), İşletme İdaresi Ve Moral: (İngilizce’den tercüme İstanbul, 1960), İslam, İnsan Ve Ekonomi (İstanbul, 1992 ve 1995), Türk Ve İslam Dünyası’nın Yeniden Yapılanması (İstanbul, 1993 ve 1997), Dünya İslam Ticaret Merkezi: (Ankara, 1985), Türkiye’nin Yirminci Yüzyılı: (3 Cilt, İstanbul, 2004).
